Ці можаце вы ўявіць сабе, якія ўражанні дзіцяці, якое ўпершыню трапіла ў дзіцячы садок? Уявіце сабе, што вы трапляеце ў незнаёмы горад, з блытанінай вуліц, напоўнены сваімі жыхарамі, прычым усе яны большыя за вас, а ёсць і проста гіганты. Гіганты праяўляюць да вас асаблівую цікавасць, але іх намеры пакуль незразумелыя – добрыя яны ці не вельмі (таму на ўсялякі выпадак трэба быць з імі напагатове!). А ў кватэры, у якой вам трэба жыць, жывуць яшчэ 10-20 чалавек. Іх так шмат, усё пра нешта гавораць, бегаюць, часам плачуць, і няма такога месца, дзе можна было б схавацца ад усяго гэтага кашмару, і няма ніводнага знаёмага, блізкага чалавека, які б патлумачыў, што гэта за людзі, які б дапамог, падтрымаў. Пагадзіцеся, карціна не з прыемных. Але ж менавіта так бачыць дзіця сітуацыю калі прыходзіць у дзіцячы садок. Таму яму трэба прывыкнуць да гэтай сітуацыі, адаптавацца ў новым для яго асяроддзі.
Кожнае дзіця адаптуецца па-рознаму: нехта хутчэй, нехта павольней, нехта лягчэй, нехта цяжэй. Але ў цэлым вылучаюць тры фазы працэсу адаптацыі:
1.Вострая фаза – суправаджаецца разнастайнымі ваганнямі ў стане дзіцяці, што прыводзіць да зніжэння вагі, больш частым рэспіраторных захворванняў, парушэння сну, зніжэння апетыту, большай, чым звычайна капрызнасці, плаксівасці; фаза доўжыцца ў сярэднім адзін месяц.
- Падвострая фаза – паводзіны дзіцяці характарызуецца як нармальнае, гэта значыць усе зрухі памяншаюцца і назіраюцца толькі па асобных параметрах, на фоне запаволенага тэмпу развіцця, асабліва псіхічнага, у параўнанні з сярэднімі ўзроставымі нормамі; фаза доўжыцца 3-5 месяцаў.
- Фаза кампенсацыі − характарызуецца паскарэннем тэмпу развіцця, і дзеці да канца навучальнага года пераадольваюць паказаную вышэй затрымку ў развіцці.
Па ступені цяжкасці вострай фазы адаптацыя дзеліцца на:
лёгкая адаптацыя – паводзіны ўваходзяць у норму на працягу 10-15 дзён; дзіця нармальна дадае ў вазе, добра паводзіць сябе ў калектыве, не хварэе на працягу першага месяца наведвання саду;
адаптацыя сярэдняй цяжкасці – зрухі нармалізуюцца на працягу месяца, дзіця на кароткі час губляе ў вазе; можа наступіць аднаразовае захворванне працягласцю 5-7 дзён, ёсць прыкметы псіхічнага стрэсу;
– Цяжкая адаптацыя доўжыцца ад 2 да 6 месяцаў; дзіця часта хварэе, губляе ўжо атрыманыя навыкі; можа наступіць як фізічнае, так і псіхічнае знясіленне арганізма.
Для таго каб аблегчыць адаптацыю дзіцяці да дзіцячага сада неабходна выконваць некаторыя ўмовы:
раскажыце дзіцяці пра дзіцячы садок загадзя, пагуляйце з ім у дзіцячы садок, скажыце, што дзіцячы садок – прывілей дзяцей, і што дарослых туды не пускаюць;
не пакідайце дзіця ў садзе на цэлы дзень адразу, прывучайце яго паступова;
стварыце камфортны, бесканфліктны клімат для яго ў сям’і;
будзьце спакойныя, не паказвайце дзіцяці сваю турботу з нагоды дзіцячага сада;
стварыце ў выходныя дні дома такі ж рэжым, як і дзіцячым садку;
не рэагуйце на выхадкі дзіцяці і не карайце яго за капрызы.
ВАЖНЫЯ Дробязі
Калі дзіця плача пры растанні з мамай, прааналізуйце, ці так цяжка расставацца яму з татам ці іншымі членамі сям’і. Калі з кімсьці з іх дзіця адчувае сябе раніцай камфортней, то няхай, пакуль яно не адаптуецца, у сад яго прыводзяць бабуля, дзядуля, старэйшая сястра ці брат. Спытайце выхавацеля, як доўга яшчэ пасля Вашага догляду дзіця плача. Калі адразу пасля таго, як ён апыняецца ў групе, маляня перастае плакаць, то спакойна адпраўляйцеся на працу або вучобу, напэўна Ваша дзіця пачуваецца выдатна.
Калі дзіця плача яшчэ доўга пасля Вашага догляду, паспрабуйце даведацца, якія заняткі і цацкі здольныя адцягнуць малога ад перажыванняў: цікавая кніжка, цацка, сняданак або вясёлая гульня. Тады па дарозе ў дзіцячы садок можна падрабязна распавесці, якая прыемная падзея ці цацка чакае дзіця ў групе. Прычым казаць трэба нават калі дзіця не ўмее размаўляць.
Калі ж дзіця плача ўвесь дзень, то можна ўзяць з сабой у групу нейкі прывабны для яго прадмет, ці прадмет, які будзе нагадваць яму пра маму. Можна павесіць у групе фатаграфіі мам усіх дзяцей. Няхай дзіця бачыць Ваш твар і ўспамінае Вас.
Будзьце паслядоўныя і цвёрдыя ў сваіх рашэннях. Не дазваляйце дзіцяці маніпуляваць Вамі, і прымушаць Вас з-за слёз і капрызаў забіраць яго дадому.
Можаце знайсці які-небудзь непатрэбны ключ, які можна штодня ўручаць дзіцяці, адпраўляючы яго ў сад. Пакладзіце яго ў кішэню малому і скажыце яму, што гэта ключ ад кватэры (ці ад хаты), і што Вы не зможаце без дзіцяці (у якога застаўся ключ!) патрапіць дадому. Гэта дапаможа малому здабыць упэўненасць, што мама і тата абавязкова забяруць яго ўвечар, а не “забудуць” яго ў дзіцячым садзе.
Паспрабуйце загадзя прыдумаць і адрэпеціраваць некалькі розных спосабаў развітання раніцай. Напрыклад, паветраны пацалунак, моцны поціск рукі, пагладжванне па спінцы і інш. Гэта дапаможа дзіцяці адцягнуцца ад сумных думак, а з часам стане своеасаблівым рытуалам, і будзе радаваць і дзіця і бацькоў.
Нават калі пасля працы Вы стаміліся і раздражнёныя, сярдзіты на кагосьці, паспрабуйце не паказваць гэтага дзіцяці. Як бы ні было малое дзіця, яно «прачытае» Ваш стан. Няхай сустрэча з Вамі стане для дзіцяці святам. Будзьце ўважлівыя да яго, пахваліце, пацалуйце.
А пасля дзіцячага сада дайце дзіцяці магчымасць паскакаць, пагуляць у рухомыя гульні. А дома ўладкуйце невялікае сямейнае свята, падчас якога Вы можаце пахваліць яго за праведзены дзень. Гэта дапаможа дзіцяці зразумець, што яго чакаюць і ганарацца ім. Падобная добразычлівая абстаноўка дапаможа яму хутчэй адаптавацца да дзіцячага садка і не перажываць падчас развітання з Вамі.