Структура прагулкі:
- Назіранне.
- Рухомыя гульні: 2-3 гульні Вялікі рухомасці, 2-3 гульні малой і сярэдняй рухомасці, гульні на выбар дзяцей, дыдактычныя гульні.
- Індывідуальная праца з дзецьмі па развіццю рухаў, фізічных якасцяў.
- Праца дзяцей на ўчастку.
- Самастойная гульнявая дзейнасць.
Паслядоўнасць структурных кампанентаў прагулкі можа вар’іравацца ў залежнасці ад выгляду папярэдняга заняткі. Калі дзеці знаходзіліся на занятку, які патрабуе падвышанай пазнавальнай актыўнасці і разумовага напружання, то ў пачатку прагулкі мэтазгодна правесці рухомыя гульні, прабежкі, затым — назірання. Калі да прагулкі было фізкультурна або музычны занятак, шпацыр пачынаецца з назірання або спакойнай гульні. Кожны з абавязковых кампанентаў прагулкі доўжыцца ад 7 да 15 хвілін і ажыццяўляецца на фоне самастойнай дзейнасці.
Назіранне.
Вялікае месца на шпацырах адводзіцца назіраннях (загадзя планаваным) за прыроднымі з’явамі і грамадскім жыццём. Назірання можна праводзіць з цэлай групай дзяцей, з падгрупамі, а таксама з асобнымі малымі.
У малодшым узросце назірання павінны займаць не больш 7-10 хвілін і быць яркімі, цікавымі, у старэйшым узросце назірання павінны складаць ад 15 да 20 хвілін. Праводзіць іх трэба штодня, але кожны раз дзецям павінны прапаноўвацца розныя аб’екты для разгляду.
Аб’ектамі назіранняў могуць быць:
- Жывая прырода: расліны і жывёлы;
- Нежывая прырода: сезонныя змены і розныя з’явы прыроды (дождж, снег, бягучыя ручаі);
- Праца дарослых.
- Назіранні за працай дарослых (дворніка, шафёра, будаўніка і г.д.) арганізуюцца 1-2 разы на квартал.
Віды назірання:
Кароткачасовыя назіранні арганізуюцца для фарміравання пра ўласцівасці і якасцях прадмета або з’явы (дзеці вучацца адрозніваць форму, колер, велічыню, прасторавае размяшчэнне частак і характар паверхні, а пры азнаямленні з жывёламі-характэрныя руху, якія выдаюцца гукі і г. д.
Працяглыя назірання арганізуюцца для назапашвання ведаў аб росце і развіцці раслін і жывёл, аб сезонных зменах у прыродзе. Дзеці пры гэтым параўноўваюць назіранае стан аб’екта з тым, што было раней.
Арганізуючы назірання, выхавальнік павінен заўсёды выконваць дадзеную паслядоўнасць:
- устанаўліваюцца факты;
- фармуюцца сувязі паміж часткамі аб’екта;
- ідзе назапашванне уяўленняў у дзяцей;
- праводзяцца супастаўлення;
- робяцца высновы і ўстанаўліваюцца сувязі паміж якія праводзяцца цяпер наглядам і праведзеным раней.
Навакольнае жыццё і прырода даюць магчымасць для арганізацыі цікавых і разнастайных назіранняў.
Рухомыя гульні.
Вядучае месца на прагулцы адводзіцца гульняў, пераважна рухомым. У іх развіваюцца асноўныя руху, здымаецца разумовае напружанне ад заняткаў, выхоўваюцца маральныя якасці.
Выбар гульні залежыць ад часу года, надвор’я, тэмпературы паветра. У халодныя дні мэтазгодна пачынаць шпацыр з гульняў большай рухомасці, звязаных з бегам, кіданнем, скачкамі. Вясёлыя і займальныя гульні дапамагаюць дзецям лепш пераносіць халоднае надвор’е. У сырое, дажджлівае надвор’е (асабліва вясной і восенню)варта арганізаваць маларухомыя гульні, якія не патрабуюць вялікага прасторы.
Гульні з скачкамі, бегам, кіданнем, практыкаваннямі ў раўнавазе варта праводзіць таксама ў цёплыя вясновыя, летнія дні і ранняй восенню.
Падчас прагулак могуць быць шырока выкарыстаны бессюжетные народныя гульні з прадметамі, такія, як бабкі, кольцеброс, кеглі, а ў старэйшых групах — элементы спартыўных гульняў: валейбол, баскетбол, мястэчкі, бадмінтон, настольны тэніс, футбол, хакей. У гарачае надвор’е праводзяцца гульні з вадой.
Час правядзення рухомых гульняў і фізічных практыкаванняў на ранішняй прагулцы:
– у малодшых групах-6-10 хвілін,
– у сярэдніх-10-15 хвілін,
– у старшых -20-25 хвілін.
На вечаровай прагулцы:
– у малодшых і сярэдніх групах — 10-15 хвілін,
– у старшых групах-12 -15 хвілін.
Кожны месяц Развучванне 2-3 рухомых гульняў (паўтор на працягу месяца і замацаванне 3-4 разы на год)
У малодшым узросце рэкамендуюцца гульні з тэкстам (перайманне дзеянням выхавацеля).
У сярэдняй групе выхавальнік размяркоўвае ролі сярод дзяцей (роля кіроўчага выконвае дзіця, які можа справіцца з гэтай задачай).
У старэйшай і падрыхтоўчай групе праводзяцца гульні-эстафеты, спартыўныя гульні, гульні з элементамі спаборніцтва.
Заканчваюцца рухомыя гульні хадой або гульнёй малой рухомасці, паступова зніжае фізічную нагрузку.
Не дапускаецца доўгі знаходжанне дзяцей на прагулцы без рухаў. Асаблівай увагі патрабуюць дзеці са зніжанай рухомасцю, малоинициативные, якіх варта ўцягваць у рухомыя гульні.
Падчас прагулак выхавальнік праводзіць індывідуальную працу з дзецьмі:
– для адных арганізуе гульню з мячом,
– кіданне ў цэль,
– для іншых-практыкаванне ў раўнавазе,
– для трэціх — саскокванне з пянькоў, не да таго дрэвы, сбегание з пагоркаў.
Гульні з высокім узроўнем інтэнсіўнасці рухаў не варта праводзіць у канцы ранішняй прагулкі перад сыходам з участку, так як дзеці ў гэтым выпадку становяцца перевозбужденными, што адмоўна адбіваецца на характары дзённага сну, павялічвае працягласць засынання, можа быць прычынай зніжэння апетыту.
Акрамя рухомых гульняў і асобных практыкаванняў у асноўных рухах, на прагулцы арганізуюцца і спартыўныя забавы (практыкаванні). Улетку-гэта язда на ровары, класікі, зімой-катанне на санках, каньках, слізгаценне на нагах па ледзяным дарожках, хада на лыжах.
Прыкладна за паўгадзіны да заканчэння прагулкі выхавальнік арганізуе спакойныя гульні. Затым дзеці збіраюць цацкі, абсталяванне. Перад уваходам у памяшканне яны выціраюць ногі. Распранаюцца дзеці ціха, без шуму, акуратна складаюць і прыбіраюць рэчы ў шафкі. Пераабуваюцца, прыводзяць касцюм і прычоску ў парадак і ідуць у групу.